Geen zorgen, dit is niet alweer een artikel over COVID-19. De insteek van dit blog is juist positief, om de vraag te beantwoorden wat wij als beroepsgroep kunnen doen om de kans op een volgende pandemie te verkleinen. Want nog een pandemie, daar moeten we toch niet aan denken. De invloed van ons als marketeers is niet zo groot als die van andere beroepsgroepen, zoals bijvoorbeeld beleidsmakers en gezondheidswetenschappers, maar ook zeker niet verwaarloosbaar! Als marketeers hebben we immers invloed op consumenten- en organisatiegedrag.

Experts benadrukken dat menselijke activiteiten aan de basis liggen van alle pandemieën. Niet-duurzame consumptie heeft namelijk geleid tot landbouwuitbreiding en -intensivering, meer handel in wilde dieren en nauwer contact tussen mensen, vee en wilde dieren. Ook reizen we veel en bestaan er grote handelsnetwerken, zodat ziekteverwekkers gemakkelijk de hele wereld kunnen besmetten (bron).

Daarom een lijst met zes zaken die we als marketeers kunnen beïnvloeden. Een aantal zijn voor alle marketeers toe te passen, andere zijn meer voor marketeers die werkzaam zijn in bepaalde branches. Voor dit artikel ben ik uitgegaan van de brede definitie van marketeer, dus een die niet alleen invloed heeft op marketingcommunicatie, maar ook op zaken als prijs, product en distributie.

1) Zorg voor efficiënter gebruik van je product én verbeter het bedrijfsresultaat

Als marketeers kunnen we er op verschillende manieren voor zorgen dan onze producten efficiënter gebruikt worden. Bijvoorbeeld door verspilling en onnodige retouren tegen te gaan.

De Jumbo heeft sinds vorig jaar een winkelmeubel staan waar producten met houdbaarheidsdatum van vandaag met flinke korting worden verkocht. Niet alleen zorgt dit voor minder voedselverspilling, ook zorgt het ervoor dat Jumbo minder producten volledig hoeft af te schrijven.

Zo promoot Jumbo haar winkelmeubel met producten met de houdbaarheidsdatum van vandaag

Een ander voorbeeld zijn webshops, waarvan het verbeteren van het percentage retouren direct een positieve impact heeft op het bedrijfsresultaat. Dit enerzijds vanwege minder retourkosten en anderzijds vanwege het niet hoeven afschrijven of tegen een veel lagere prijs verkopen van producten die geretourneerd zijn. Daarnaast zorgen minder retouren voor minder CO2 en verspilling van grondstoffen (bij diverse webshops worden retouren vernietigd…).

Een concreet voorbeeld hiervan: een webshop die planten levert merkt dat klanten vaak op de dag van levering bellen dat een plant er slap/futloos uitziet op het moment van bezorgen en dat ze daarom willen retourneren. Door op het juiste moment een mail te laten landen met daarin ‘tips om je nieuwe plant een oppepper te geven’, kunnen ze het retourpercentage aanzienlijk laten dalen.

Waarom heeft dit idee een (kleine) positieve impact op het voorkomen van een volgende pandemie?

Het verspillen van grondstoffen en eindproducten (zoals voedsel) zorgt ervoor dat er meer geproduceerd moet worden dan zonder die verspilling nodig zou zijn. Meer productie van voedsel zorgt vaak voor ontbossing en heeft (onder meer door extra transport) een negatieve impact op klimaatverandering. Door ontbossing komen diersoorten veel vaker met elkaar én de mens in aanraking. Zo ontstaat een grotere kans op zoönosen (een virusoverdracht van een dier op een mens) en vector-overdraagbare ziekten (overdracht door een mug of teek) (bron). Daarnaast zorgt minder productie ook voor minder CO2 uitstoot, wat de klimaatverandering beperkt. Want ook klimaatverandering wordt gelinked aan de verspreiding van virussen (bron).

2) Plant een boom per product of dienst

Het is vrij simpel en ook nog goed betaalbaar: het laten aanplanten van een boom. Via organisaties als Trees for All (Nederlands) of Trees for the Future (Verenigde Staten) kan je regelen dat voor elk verkocht product of geleverde dienst een boom wordt geplant (in Nederland of elders). Zo plant mijn opdrachtgever BEO Lifestyle een boom voor elke verkochte waterfles en laat ik zelf een boom planten voor elke gefactureerde werkdag.

Steeds meer consumenten (meer dan de helft van de Nederlanders) vinden duurzaamheid belangrijk bij de aankoop van producten en diensten en houdt hier rekening mee in de keuze voor een merk. Dus je kan het aanplanten van bomen door jouw organisatie ook gebruiken om de doelgroep voor jouw merk te laten kiezen. Momenteel is het een onderscheidende factor, op termijn is het misschien zelfs een hygiënefactor…

Waarom heeft dit idee een (kleine) positieve impact op het voorkomen van een volgende pandemie?

Door ontbossing komen diersoorten veel vaker met elkaar én de mens in aanraking. Zo ontstaat een grotere kans op zoönosen (een virusoverdracht van een dier op een mens) en vector-overdraagbare ziekten (overdracht door een mug of teek) (bron). Daarnaast zorgt minder productie ook voor minder CO2 uitstoot, wat de klimaatverandering beperkt. Want ook klimaatverandering wordt gelinked aan de verspreiding van virussen (bron).

Tot slot voor de critici: nee, met bomen planten alléén komen we er niet, maar wel bomen planten is beter dan geen bomen planten.

3) Stimuleer langer (her)gebruik van je product én communiceer de ‘restwaarde’

Er zijn genoeg producten die na een normale gebruiksperiode nog zo goed zijn dat ze op Marktplaats voor wel 70% van de nieuwwaarde verkocht worden. Denk bijvoorbeeld aan het fietsmerk Veloretti of de kinderstoelen van Stokke. Naast dat je dit tweedehands hergebruik kan stimuleren door dit te faciliteren (bijvoorbeeld d.m.v. een online platform), is het ook iets wat je kan gebruiken om de verkoop van het nieuwe product te stimuleren. Want als je product na gebruik door je klant nog voor circa 70% van de nieuwprijs doorverkocht kan worden, dan is het eigenlijk een stuk goedkoper in aanschaf…

Een andere manier om langer gebruik van je product te stimuleren is het eenvoudig maken van reparaties. Naast dat dit technisch gezien mogelijk (en liefst eenvoudig) moet zijn, is het net zo goed belangrijk goed te communiceren hoe dit kan. Zo liet ik recent mijn telefoon op de grond vallen, met schermproblemen tot gevolg. Dankzij het ontwerp én de handige uitlegvideo’s van mijn FairPhone, had ik binnen 15 minuten zelf de reparatie gedaan met een simpele schroevendraaier. Mijn waardering voor dit merk is direct enorm gestegen, dit gaf namelijk echt een goed gevoel om het zo snel (kosteloos) zelf te kunnen oplossen. Dit maakt niet alleen de kans groter dat ik het product langer blijf gebruiken, maar ook dat ik er vaker over ga vertellen (mond-tot-mond reclame).

Waarom heeft dit idee een (kleine) positieve impact op het voorkomen van een volgende pandemie?

Het verspillen van grondstoffen en eindproducten zorgt ervoor dat er meer geproduceerd moet worden dan zonder die verspilling nodig zou zijn. Meer productie zorgt regelmatig voor ontbossing en heeft (onder meer door het extra transport) een negatieve impact op klimaatverandering. Door ontbossing komen diersoorten veel vaker met elkaar én de mens in aanraking. Zo ontstaat een grotere kans op zoönosen (een virusoverdracht van een dier op een mens) en vector-overdraagbare ziekten (overdracht door een mug of teek) (bron). Daarnaast zorgt minder productie ook voor minder CO2 uitstoot, wat de klimaatverandering beperkt. Want ook klimaatverandering wordt gelinked aan de verspreiding van virussen (bron).

4) Ga vrijwillig een paar uur (per maand) aan de slag voor een organisatie die (wereldwijd) werkt aan natuurbehoud en biodiversiteit stimuleert

Via platformen zoals De Nieuwe Gevers of Greenjobs kan je makkelijk organisaties vinden die je (eenmalig of structureel) op vrijwillige basis gebruik willen maken van je skills als marketeer. Vaak kunnen deze non-profits geen reguliere uurtarieven betalen en door het doneren van je kennis en ervaring kan je vaak echt het verschil maken om bijvoorbeeld meer zichtbaarheid te genereren of meer donaties te realiseren.

Op het platform De Nieuwe Gevers is het vrij eenvoudig om natuurorganisaties te vinden die zitten te springen om de skills van marketeers

Waarom heeft dit een (kleine) positieve impact op het voorkomen van een volgende pandemie?

Het verdwijnen van natuur en biodiversiteit zorgt er in een internationale context onder meer voor dat “dieren die nooit met elkaar in contact zouden komen ineens heel dicht op elkaar wonen, wat de verspreiding van virussen alleen maar versnelt” (bron). Op lokaal niveau kan natuurbehoud ervoor zorgen dat er niet nog meer (intensieve) veehouderij in Nederland komt (of dat er zelfs natuur in de plaats komt van landbouw). Intensieve veehouderij vormt een groot risico voor het ontstaan van nieuwe virussen (bron, eerste item van deze uitzending). Nederland wordt door ecologen en experts van de WHO zelfs gezien als een van de hotspots voor dit soort uitbraken (bron).

5) Maak duurzame vervoersalternatieven aantrekkelijker (of zelfs de standaard)

Voor veel producten of diensten wordt er ook gereisd door de klant. Naast natuurlijk de vakantiebranche en mobiliteitsbranche geldt dit bijvoorbeeld ook voor evenementen, opleidingen, maar ook fysieke winkels. Als marketeer bij zo’n organisatie heb je invloed op het gebruikte vervoersmiddel van de klant. Dit kan zo ver gaan als dat je geen vliegreizen meer aanbiedt voor afstanden die net zo snel met de trein afgelegd kunnen worden (zoals KLM heeft gedaan). Maar het kan ook door bijvoorbeeld goedkope combinatietickets te verkopen; voor je event samen met openbaar vervoer. In het geval van een opleidingsinstituut kan je bepaalde delen van het onderwijs altijd digitaal geven, om zo reisbewegingen te voorkomen. Een reisorganisatie kan auto- en treinreizen prominenter communiceren dan vliegreizen.

Er zijn diverse duurzamere vervoersopties beschikbaar, maar die zijn niet altijd even bekend of toegankelijk

Bij mijn huidige opdrachtgever Arriva werken we hard aan een app waarmee je al je reizen kan plannen, boeken en betalen in één app. Hiermee wordt duurzamer en flexibel reizen toegankelijker en eenvoudiger. Je kan in deze app zelfs ervoor kiezen om niet de snelste, maar de duurzaamste reisvariant te selecteren.

Kortom, de beïnvloedingsmogelijkheden van marketeers op reisgedrag van de klant zijn legio.

Waarom heeft dit idee een (kleine) positieve impact op het voorkomen van een volgende pandemie?

Veel reizen zorgt ervoor dat ziekteverwekkers zich makkelijker kunnen verspreiden (bron). Daarnaast zorgt vervoer (zeker niet-duurzame varianten) voor versterking van de klimaatverandering. Want ook klimaatverandering wordt gelinked aan de verspreiding van virussen (bron).

6) Voorkom ontbossing voor de grondstoffen van je product

Er zijn diverse producten die (indirect) bijdragen aan ontbossing. Zo zorgt houtkap voor palmolieplantages voor het verdwijnen van veel bossen. Palmolie wordt in meer dan de helft van de producten in supermarkten gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan producten als shampoo, babyvoeding, frituurolie, margarine en veel soorten koekjes.  Vaak bestaan er ook alternatieve grondstoffen, zoals de Flower Farm laat zien met hun palmolievrije margarine. Ze hebben op deze wijze al meer dan 550.000 m2 aan palmolieplantage ‘bespaard’.

Waarom heeft dit idee een (kleine) positieve impact op het voorkomen van een volgende pandemie?

Door ontbossing komen diersoorten veel vaker met elkaar én de mens in aanraking. Zo ontstaat een grotere kans op zoönosen (een virusoverdracht van een dier op een mens) en vector-overdraagbare ziekten (overdracht door een mug of teek) (bron). Daarnaast zorgt minder productie ook voor minder CO2 uitstoot, wat de klimaatverandering beperkt. Want ook klimaatverandering wordt gelinked aan de verspreiding van virussen (bron).

Zelfs als gekapte bossen veranderen in (eenzijdige) productiebossen, heeft dit een negatief effect vanwege het gebrek aan biodiversiteit. “Als je verschillende soorten bomen door elkaar hebt, is de kans dat het een plaag wordt veel kleiner” (bron).

Laten we onze invloed als marketeers positief aanwenden. Welke mogelijkheden zie jij?

Tot slot: sommige van de hiervoor gegeven ideeën hebben een neutrale of positieve invloed op het bedrijfsresultaat, andere zullen wellicht meer kosten of minder opbrengsten met zich meebrengen. Vanuit een macro(-economisch) perspectief is het toch echt nodig dat we wereldwijd met elkaar kijken hoe we pandemieën kunnen voorkomen. Dit is uiteindelijk zelfs goedkoper dan niets doen (bron)!

Als marketeers hebben we behoorlijk wat invloed op consumenten- en organisatiegedrag, laten we die aanwenden ‘for the greater good’.